Dodany przez
Są znaczącą wsią z bogatą historią. Uwieczniane były na wielu kartach pocztowych. Niektóre z nich prezentujemy poniżej. Wszystkie udostępnił nam nowiniański kolekcjoner Krzysztof Kuchnio.
Najważniejsze części składowe dzisiejszych Nowin Wielkich to dwie, jeszcze przed wojną połączone wsie Döllensradung i Spiegel.
Döllensradung to zachodnia część dzisiejszych wsi. Miejscowość powstała w połowie XVII w. z inicjatywy nadleśniczego Döllego, który wykarczował podmokły teren i założył na nim folwark. Döllensradung to w przełożeniu na polski „karczowisko Döllego”.
Spiegel to wschodnia część dzisiejszych Nowin Wielkich i fragm. Motylewa. Miejscowość ta powstała w połowie XVIII w. na 900 morgach wykarczowanej ziemi. Osiedlono na nich 35 rodzin. Po wojnie Spiegel spolszczono na Poźrzadło. Nazwa ta, niestety, nie przyjęła się wśród polskich mieszkańców.
Leśniczówka Spiegel była niepozornym, ale często uwiecznianym na pocztówkach miejscem. Popularność zapewniały położenie przy drodze na Berlin (dziś droga 132), a zarazem u podnóża wzgórza Horstberg.
Horstberg to nie Kasprowy, ale jego szczyt był celem wielu turystycznych imprez i wędrówek.
W połowie XIX wieku folwark Döllensradung rozdzieliła linia kolejowa.
Niemieccy mieszkańcy Nowin Wielkich byli dumni ze swojej stacji kolejowej. Na niektórych pocztówkach pojawiał się nawet podpis „Döllensradung (Ostbahn)”, czyli „Nowiny Wielkie przy Kolei Wschodniej”.
Dworcowy bufet pewnie tuż przed przyjazdem pociągu, bo pasażerowie nawet nie zdjęli płaszczy. A może było im chłodno? Na pewno zamówili bardziej rozgrzewający napój niż lemoniada.
Przejazd kolejowy umieszczony pomiędzy dworcem a nastawnią wykonawczą.
Kamienica z mieszkaniami dla kolejarzy.
Dworzec od strony dzisiejszej ul. Kolejowej.
Trakcji konnej służył trakt wiodący Gorzów i na Berlin. Na pocztówce dom szosowy spalony w 1945 r.
Nowiniański Kościół z 1856 r.
Wnętrze świątyni – dziś kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Po wojnie zostały zdjęte tablice, które prawdopodobnie poświęcone były żołnierzom walczącym w I wojnie światowej. Ambona została usunięta, a empory (balkony) skrócone.
Kościół w Nowinach Wielkich powstał na miejscu świątyni wcześniejszej, o konstrukcji ryglowej, krytej strzechą. Na ścianie frontowej został zawieszony niewielki dzwon.
Ściana, na której wisiał dzwon, zaczęła pękać, więc został on umieszczony w do niewielkiej dzwonnicy. Niestety, nie brzmi teraz tak donośnie, jak dawniej.
Dom modlitwy herrnhutów czyli braci morawskich. Obecnie budynek Przedszkola Gminnego „Na Środku Świata”.
Hotel i restauracja „zum Eichenhain” („w dębowym gaju”). Właściciele się zmieniali. Na pocztówkach pojawiają się kolejno nazwiska Friedy Pöttke, Ottona Bachnika i Fritza Pöttke. Obecnie jest to dom mieszkalny.
Wnętrze restauracji Friedy Pöttke w 1916 r. Jak widać sala była wyposażona w scenę i pianino. Obecnie mieści się tu świetlica wiejska.
