Mosina – wieś skromna, ale z bogatą historią. Część jej dziejów została uwieczniona na pocztówkach i fotografiach. Oto niektóre z nich.
W 1589 r. napisano, że „wieś leży w lesie należącym do księcia i nie graniczy z żadną miejscowością”. W każdej epoce historycznej życie mosinian było związane z lasami. A skoro należały one do władców, przybywali tu na polowania margrabiowie, elektorzy i członkowie rodziny cesarskiej.
1. Pierwszy o którym wiadomo, był margrabia Albrecht III, który w 1299 r. podpisywał w Mosinie urzędowe dokumenty. Posługiwał się taką pieczęcią.
2. Miłościwie panujący z dworzanami gdzieś musieli się zatrzymywać. W XVI wieku władca Nowej Marchii – Jan Kostrzyński, wybudował w Mosinie dwór myśliwski. Z kostrzyńskiego pomnika tego władcy zachował się jedynie postument.
3. Ostatnia z monarszych kwater została wzniesiona w II poł. XVIII w. Uwieczniono ją na pocztówce – chromolitografii z 1899 r. Obecnie dwór myśliwski znajduje się w prywatnych rękach. Jak widać, dobrze mu to nie służy.
4. Jednym z polujących w mosińskich lasach był Wilhelm II (1859-1941) , cesarz niemiecki w latach 1888-1918.
5. Jak widać łowieckie szczęście dopisało synowi cesarza, księciu Oskarowi Pruskiemu (1888-1958). W latach 1927-1958 był on wielkim mistrzem zakonu joannitów. Pełniąc tę funkcję, zorganizował joannicką służbę szybkiej pomocy medycznej, która działa do dziś.
Dla nauki i pamięci
W Mosinie i w okolicy ulokowano wiele obiektów upamiętniających znaczące dla mieszkańców osoby.
6. Dla miejscowych lasów ważniejsi od monarchów byli leśnicy. Wśród nich szczególnie poważany był Gotthard Schönwald (1833-1900), pełniący obowiązki nadleśniczego od 1879 r. Poświęcono mu plac położony przy drodze do Lubiszyna. Niestety, zachował się po nim jedynie fragment pamiątkowego kamienia. Drugą pamiątką po nadleśniczym jest kamień, który upamiętnia upolowanie przez niego jelenia „dwudziestaka”, czyli posiadającego po dziesięć odnóg z każdej strony. Polscy leśnicy ustawili obok kamień z polskim tłumaczeniem inskrypcji.
7. Po I wojnie światowej na przykościelnym placu został postawiony pomnik upamiętniający poległych mieszkańców wsi.
8. Po II wojnie pomnik został przebudowany na kapliczkę maryjną. Postępowano tak z wieloma monumentami w naszej okolicy.
9. W niedużym parku rosną dwa dęby, przy których leżą głazy z inskrypcjami. Pierwszy został posadzony w 1872 r. ku czci cesarza Wilhelma I Hohenzollerna (1797-1888), od 1781 r. cesarza Niemiec.
10. Drugim jest dąb Bismarcka posadzony w 1878 r. Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen (1815-1898), zwany „Żelaznym Kanclerzem”, był szefem niemieckiego rządu w latach 1871-1890.
11. W 2017 r. nieopodal kościoła został odsłonięty głaz z tablicą poświęconą amerykańskim lotnikom, którzy polegli pod Mosiną 1945 r. Ciał poległych nie znaleziono do dziś.
12. Obok rośnie pomnik przyrody – dąb szypułkowy „Wieś Mosina”. Jest stosownie oznaczony i otoczony płotkiem.
13. „Dąb Hitlera”. Tak jak w innych przypadkach, imię patrona było wykute w kamieniu, który leżał obok pnia. Drzewo rośnie i ma się nieźle, ale po 1945 r. straciło pomnikowy status, gdy gdzieś zniknął głaz z nazwiskiem wodza „Tysiącletniej Rzeszy”. Na ideowo przeciwnym końcu jest posadzony w1999 r. „Dąb Nadziei”, wyrażający tęsknotę za lepiej urządzonym światem.
Kościół
Świątynia to centralne miejsce każdej miejscowości. Pierwsza wzmianka o mosińskiej parafii pochodzi z 1345 r., a o kościele filialnym witnickiej parafii z 1589 r. Zapewne w ciągu kilkuset lat w tym samym miejscu stało ich kilka. Były rozbierane lub padały ofiarą pożarów, a na ich miejscu stawiano nowe. Wokół budynku założono cmentarz, użytkowany w tym miejscu do 1853 r.
14. Ostatni kościół – budynek konstrukcji ryglowej kościół z 1780 r. na pocztówce z 1899 r.
15. W 1866 kościół został powiększony o absydę. Na tej fotografii wyraźnie widać, czym jest konstrukcja ryglowa (tzw. „pruski mur”). Jest to drewniany szkielet wypełniony cegłami.
16. W 1911 r. do korpusu dobudowano przedsionek.
17. W latach 20. przy świątyni została wzniesiona dzwonnica.
18. W 1998 r. do kościoła została dostawiona murowana kruchta z markowaną konstrukcją szkieletową. Dzięki temu dobudówka pasuje do korpusu.
Oczywiście mosinianie wiedli życie jak mieszkańcy innych wsi. Pocztówki uwieczniły miejscową gospodę, szkołą i pocztę.
19. Mosińska szkoła działała w czasach niemieckich i polskich – do 1977 r. Obecnie jest to budynek mieszkalny.
20. Głód zaspokoić i przepłukać gardło można było w miejscowej gospodzie. Dziś jest to świetlica wiejska.
Pocztówki ze zbiorów biblioteki i Moniki Chomont. Zdjęcia: W. Wróblewski i Tomasz Dębiec (fot. nr 6 udostępniona przez Nadleśnictwo Bogdaniec)
Zbigniew Czarnuch „Nad Wartą i wśród lasów”, Witnica 2012.
Ks. Ryszard Tomczak „Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Witnicy (1945-2015)”, Zielona Góra 2015.